روسیه چگونه تحریمهای نفتی غرب را دور میزند؟
تاریخ انتشار: ۱۰ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۷۴۸۶۲
به گزارش جماران، در یک سالی که از آغاز جنگ در اوکراین میگذرد، شرکتهای غربی که زمانی بر بازار مسلط بودند دیگر از تجارت، حمل و نقل و بیمه نفت روسیه عقبنشینی کردند. به جای آنها تازهواردان مرموزی وارد شده و شروع به فروش نفت خام این کشور کردهاند. آنها نه در ژنو، بلکه در هنگکنگ یا دبی مستقر هستند. بسیاری از آنها قبلا هرگز با این مسائل، بازار نفت و سازوکار آن آشنایی نداشتهاند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
نیاز روسیه به یک زنجیره تامین جایگزین که از زمان شروع جنگ در اوکراین به وجود آمده، پس از ۵ دسامبر، زمانی که بسته تحریمهای غرب اجرایی شد، شدیدتر شده است. این اقدامات واردات نفت خام از طریق دریا را ممنوع کرده و به کشتیهای روسی تنها در صورتی اجازه میدهد از شرکتهای لجستیک و بیمه غرب استفاده کنند که محمولهشان زیر ۶۰ دلار در هر بشکه قیمت داشته باشد. تحریمهای بیشتر روی دیزل و محصولات پالایش شده، از پنجم فوریه به اجرا گذاشته میشود و به این ترتیب این کانالهای پشتی جدید حیاتیتر خواهند شد.
نشریه اکونومیست با طیفی از واسطهها در بازار نفت صحبت کرده و شواهدی را از سراسر زنجیره تامین مورد مطالعه قرار داده تا تاثیر تحریمها را ارزیابی کند و بفهمد در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد. به نظر میآید زیرساخت جدید حمل و نقل و تامین مالی «در سایه» قویتر و گستردهتر خواهد شد. همچنین به جای محو شدن، بازار خاکستری آماده گسترش با اجرای مجموعه بعدی تحریمها است.
سایههای متحرک خاکستری
صادرات روسیه پس از برخورد اولیه اروپا در ماه دسامبر، کاهش یافت. با این حال، دو ماه بعد، صادرات آنها دوباره بهبود پیدا کرد. حجم نفت روی آب که وقتی بازار دچار مشکل میشود تمایل به بالا رفتن دارد، به حالت عادی برگشته است. همانطور که انتظار میرفت، چین و هند بیشتر بشکههای تحریمشده را دریافت کردند. با این حال شگفتی دیگری هم به وجود آمد: حجم این محمولهها با مقاصد ناشناخته افزایش یافته است. نفت روسیه که زمانی به راحتی قابل ردیابی بود، اکنون از طریق کانالهای سایه بیشتر توزیع میشود.
برخی از داد و ستدها هنوز هم از همان کشتیرانی یونانی، بیمهگران بریتانیایی و بانکهای هلند و ژاپنی استفاده میکنند که مدتهاست بر این صنعت تسلط دارند. این کانال به لطف سقف قیمت تعیین شده توسط غرب زنده مانده است. اما از اول ژانویه، بزرگترین شرکتهای بیمه اتکایی جهان که بیمهگذاران را بیمه میکند، تصمیم گرفتند دیگر حمل و نقل از بنادر روسیه را پوشش ندهند. بیمهگران غربی اکنون چارهای جز خروج از کسبوکار یا پرداخت هزینههای اضافی ناشی از افزایش ریسک ندارند.
به گزارش یورونیوز، در انتهای دیگر این طیف، تجارت «سیاه» قرار دارد که توسط تولیدکنندگانی مانند ایران و ونزوئلا امتحان و آزمایش میشود. تانکرهای شکست خورده با نیم قرن قدمت با فرستندههای خاموش به سمت مشتریان مخفی حرکت میکنند. گاهی اوقات این تانکرها در طول سفر چند بار تغییر نام داده و رنگشان عوض میشود. آنها اغلب از طریق پایانههای شلوغی که نفت خام آنها با سایرین مخلوط میشود،عبور میکنند که تشخیصشان را دشوار میکند. عمان و امارات متحد عربی که در ده ماهه اول سال ۲۰۲۲ بیشتر از مجموع سه سال گذشته نفت روسیه را وارد کرده، به نظر میرسد بخشی از آنها را با هم ترکیب و دوباره به اروپا فروختهاند. مالزی دو برابر بیشتر از آنچه در توان دارد، نفت خام به چین صادر کرده است. احتمالا بیشتر این نفت برای ایران است، اما ناظران کشتی گمان میکنند که چند بشکه روسی هم در آن مخلوط شده باشد.
از آنجایی که شرکتهای روسی هنوز هم میتوانند نفت خود را به طور قانونی به بیشتر کشورهای جهان بفروشند، این کانال بیجهت خستهکننده به نظر میرسد. بیشتر نفت خام روسیه از طریق شبکههای «خاکستری» عبور میکنند که سقف قیمت را به رسمیت نمیشناسند، اما غیرقانونی هم نیستند، زیرا از لجستیک غیرغربی استفاده میکنند و به کشورهایی که بخشی از محاصره نیستند، این نفت را تحویل میدهند. این زیرساخت غیرشفاف و پراکنده بر سه اصل متکی است: گروه جدیدی از معاملهگران، ناوگان بزرگ و رو به رشد نفتکشها و منابع مالی جدید.
نفت خام روسیه قبلا توسط بازوهای تجاری تولیدکنندگان روسی، شرکتهای بزرگ غربی و بازرگانان کالاهای سوئیسی در خارج از کشور فروخته میشد. این شرکتها بیشتر در ژنو مستقر بودند. اما حالا به نظر میرسد بسیاری از این شرکتهای قبلی به مکانهای منطبقتری با شرایط اثاثکشی کردهاند. رابین میلز از شرکت مشاوره انرژی «قمر» تخمین میزند که از زمان شروع جنگ، بیش از ۳۰ واحد تجاری روسی دفاتر خود را در دبی با نامهای جدید راهاندازی کردهاند. با عقبنشینی تاجران غربی، تازهواردان برای فروش به هند، سریلانکا، ترکیه و دیگر کشورها روی کار آمدهاند. اکثر آنها سابقه تجارت نفت روسیه یا در واقع هیچ نفت دیگری را ندارند. برخی گمان میکنند که اکثریت آنها برای شرکتهای دولتی روسیه هستند.
از زمانی که اتحادیه اروپا برای اولین بار تحریمهای لجستیکی را در نظر گرفت، بازار نفتکشهای دستدوم رونق گرفت. به گفته شرکت اساسوای (ssy) که یک دلال کشتی است، سال گذشته نزدیک به ۲۰۰ کشتی حامل نفت خام دست به دست شدند که حدود ۵۵ درصد بیشتر از سال ۲۰۲۱ بوده است. بیشتر آنها تانکرهای «افرامکس» و «سوئزمکس» بودند: این کشتیها با حداکثر ظرفیت یک میلیون بشکه، تنها کشتیهایی هستند که به اندازه کافی کوچکند تا در بنادر روسیه پهلو بگیرند. تقاضا برای افرامکس به قدری زیاد بوده که اخیرا تعدادی از آنها به قیمت ۳۵ میلیون دلار فروخته شده است. ناوگانی که روسیه میتواند برای دور زدن سقف قیمت از آن استفاده کند، اکنون ۳۶۰ کشتی دارد که معادل ۱۶ درصد از موجودی نفتکشهای جهانی را شامل میشود. اما بسیاری از این کشتیها بیش از دو دهه قدمت دارند و سفرهای طولانی انجام میدهند. نفت خام کمتر از یک هفته طول میکشد تا از دریای سیاه به اروپا و ۴۵ روز طول میکشد به چین برسد.
با رونق کسب و کار جدید، واسطههای جدید مجبور به یافتن تامین کنندگان مالی برای سرمایهگذاری و بیمه عملیات خود شدند. توانایی نگهداری میلیونها بشکه بدون سرمایهگذاری با استفاده از خطوط اعتباری تقریبا نامحدود از بزرگترین بانکهای جهان برای مدت طولانی یکی از عناصر حیاتی تجارت نفت بوده است. در مورد نفت روسیه که فعلا بانکهای غربی از آن دوری میکنند این روش دیگر جواب نمیدهد. در عوض به نظر میرسد تجارت در سایه از طریق اعتبار از سوی دولت روسیه تقویت میشود و واسطهها تنها پس از جمعآوری درآمد، هزینه محموله را پرداخت میکنند.
تامین بیمه از همه مراحل پیچیدهتر است. این حملکنندگان نفت نیستند که فقط به محافظت از محموله و کشتیهای خود نیاز دارند. بنادر هم برای هزینه و آسیبهایی که کشتیها ممکن است به افراد، اموال یا طبیعت وارد کنند به بیمه حفاظت و غرامت (p&i) نیاز دارند. خسارتها و بدهیهای ناشی از نشت نفت میتواند آنقدر زیاد باشد که ۹۰ درصد از پوشش جهانی بیمه حفاظت و غرامت را شامل میشود.
اما روسیه برای این مشکل هم راهحلی پیدا کرده است. از دسامبر، شرکتهای روسی که اغلب در تجارت کشتیرانی تازهکار هستند، به نظر میرسد که برای ارائه بیمه بار و کشتی هم وارد عمل شدهاند.
دور بعدی تحریمها روی محصولات پالایش شده هم رونق قابل توجهی به تجارت خاکستری خواهد داد. در دسامبر، اروپا روزانه یک میلیون بشکه گازوئیل و دیگر مواد تصفیه شده خریداری کرد که معادل ۵۵ درصد از صادرات روسیه است. حالا روسیه باید خریداران جدید پیدا کند. چین و هند تقاضای کمی برای محصولات تصفیه شده دارند. احتمالا روسیه به بازارهای کوچکتر مانند برزیل و مکزیک روی خواهد آورد. اما همه اینها نشان میدهد روسیه قادر به فروش بیشتر نفت پالایش شده خود نخواهد بود و در عوض سعی خواهد تا آنجا که میتواند نفت خام را به بازار خاکستری سوق دهد.
برای روسیه، گسترش تجارت خاکستری مزایایی در پی دارد. این کشور بیشتر صادرات خود را خارج از کنترل واسطههای غربی قرار میدهد که باعث میشود قیمتگذاری دیگر شفاف نباشد.
در همین حال دور زدن تحریمها از طرف روسیه اثرات جانبی بدی برای بقیه جهان خواهد داشت. در دسامبر، چنین شرکت بزرگ غربی از جمله اکسان موبیل و شل اعلام کردند دیگر تانکرهایی را که نفت روسیه را حمل میکنند به کار نخواهند گرفت. به این ترتیب تجارت نفت تبدیل به تجارتی پرمخاطره خواهد شد. بخش فزایندهای از نفت جهان توسط شرکتهایی بدون شهرت با کشتیهای پیر و فرسوده که سفرهای طولانی و دشوار انجام میدهند حمل میشود. اگر حادثهای برای آنها رخ دهد، ممکن است بیمهگذاران مایل نباشند یا نتوانند خسارات آن را پوشش دهند. متحدان اوکراین دلایل خوبی برای دست کشیدن از نفت روسیه دارند؛ اما این مانع از شناور شدن زبالههای اطراف به سواحل آنها نخواهد شد.
منبع: جماران
کلیدواژه: افغانستان سهام عدالت لیگ برتر لیگ قهرمانان واردات خودرو جام جهانی 2022 قطر ویروس کرونا جنگ اوکراین تحریم نفت روسیه افغانستان سهام عدالت لیگ برتر لیگ قهرمانان واردات خودرو جام جهانی 2022 قطر ویروس کرونا نظر می رسد نفت روسیه واسطه ها خواهد شد تحریم ها کشتی ها شرکت ها نفت خام
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۷۴۸۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پاشنه آشیل روسیه برابر تحریمهای غرب
اقتصاد قوی روسیه در برابر تحریمهای غرب، به شکل قابل ملاحظهای، تابآور بوده است و با گذشت ۲ سال از جنگ در اوکراین، همچنان به تامین مالی هزینههای آن ادامه میدهد اما حداقل در یک جا، نقطه ضعف وجود دارد.
به گزارش ایسنا، تاسیسات «آرکتیک الانجی۲» شرکت نواتک در دریای منجمد کارا، بخش مهمی از برنامههای مسکو برای افزایش صادرات و پر کردن خزانه است. این تاسیسات ماههاست که آماده ارسال گاز طبیعی مایع (الانجی) به بازارهای جدید است تا جایگزینی برای صادرات گاز به اروپا از طریق خط لوله باشد.
اما این تاسیسات جدید ۲۵ میلیارد دلاری، عملا غیرفعال مانده و نخستین بخش از سیستم تولید انرژی روسیه است که تحت تاثیر تحریمهای آمریکا، دچار محدودیت شده است.
تحریمها زودتر دست جنباندند
روسیه مدتها به دنبال افزایش سهم خود از بازار جهانی الانجی بوده است اما جنگ و متعاقب آن، کاهش صادرات به اروپا از طریق خط لوله، اهمیت این برنامه را تقویت کرد. مسکو میخواهد تولید الانجی را تا سال ۲۰۳۰، سه برابر افزایش دهد و حداقل ۳۵ میلیارد دلار به درآمد سالانه، بیافزاید.
به لطف تاسیسات قدیمیتر، روسیه اکنون چهارمین صادرکننده بزرگ الانجی در سطح جهانی است اما محدودیتها علیه پروژه «آرکتیک الانجی۲»، تمایلش برای پیشروی بیشتر را محدود کرده است. موضوع نگران کنندهتر برای مسکو این است که این محدودیتها، نقشه راهی را برای اقدامات آتی غرب فراهم میکند تا درآمد گازی روسیه را از طریق هدف قرار دادن فعالیتهایی نظیر یامال یا ساخالین ۲ در خاوردور که همچنان سوخت به مشتریان در اروپا و آسیا صادر میکنند، مهار کند.
مالت هامپرت، موسس موسسه آرکتیک که به مدت بیش از یک دهه گسترش روسیه در منطقه را زیر نظر دارد، گفت: تحریمهای آمریکا به طرز شگفتآوری خوب عمل میکنند. در این بخش، آنها جلوتر بوده و «آرکتیک الانجی۲» را حتی پیش از این که تولیدش را آغاز کند، مهار کرده اند و جلوی تحویل کشتیها را گرفته اند.
از زمانی که دولت بایدن تحریمهایی را علیه تاسیسات «آرکتیک الانجی۲» در سال گذشته اعمال کرد، خریداران در چین و هند که محدودیتهای موجود را دور زده و نفت روسیه را خرید و معامله میکنند، از خرید الانجی حتی با تخفیف خودداری کردهاند. در همین حال، وکلا در سنگاپور و لندن از مشارکت در این پروژه خودداری کردهاند.
حتی کشتیسازان هم گرفتار این محدودیتها شدهاند و کشتیهایی به ارزش صدها میلیون دلار در حال حاضر در اسکلههای خشک کره جنوبی، گیر افتادهاند. هیچ کس نمیتواند آنها را بخرد یا اجاره دهد. در همین حال، گاز در این تاسیسات مانده است.
برخلاف صادرات نفت روسیه که با وجود محدودیت قیمت و سایر محدودیتها، با کمک یک ناوگان گسترده از نفتکشها، ادامه یافته است، وضعیت صادرات الانجی متفاوتتر است که تا حد زیادی به دلیل فناوری پیچیدهتر مورد نیاز برای بارگیری و حمل و نقل این سوخت است.
عبور آمریکا از متحدانش برای تحریم الانجی روسیه
اکنون اتحادیه اروپا که هنوز به الانجی روسیه متکی است و تمایلی به محدود کردن واردات ندارد، در حال آماده شدن برای اعمال برخی اقدامات است. اروپا صراحتا این سوخت را ممنوع نمیکند، اما بحثهای مطرح شده در این بلوک نشان میدهد که با ورود جنگ اوکراین به سومین سال، اعمال محدودیت روی صادرات گاز روسیه دیگر خارج از بحث نیست.
طرحی برای ممنوعیت استفاده از بنادر اتحادیه اروپا برای صادرات مجدد کالاهای روسیه به مقصد کشورهای ثالث مطرح است. این موضوع از این نظر حائز اهمیت است که تاسیسات الانجی روسیه در منطقه قطب شمال، بسیار دورافتاده هستند، بنابراین، محمولههای الانجی معمولا ابتدا به بلژیک یا فرانسه میروند و سپس از آنجا به آسیا یا دیگر بندرهای اروپایی مجددا صادر میشوند. محدود کردن این رویه ناوگان کشتیرانی روسیه را به نقطه شکست میرساند.
به گفته افراد مطلع از این استراتژی، شورای امنیت ملی کاخ سفید در سال ۲۰۲۳، یعنی حدود یک سال پس از جنگ، توجه خود را به فلج کردن برنامههای توسعه الانجی روسیه معطوف کرد.
مقامات شورا با وزارت خارجه و وزارت دفاع تیم شدند تا هدفی را انتخاب کنند و در نهایت به پروژه «آرکتیک الانجی۲» متمرکز شدند. سپس آن را به خزانه داری بردند.
همانطور که جفری پیات، دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور منابع انرژی، ماه گذشته در کنفرانسی گفت: اکنون، به عنوان بخشی از یک طرح گستردهتر برای متوقف کردن توسعه هر گونه پروژه انرژی جدید توسط روسیه که ممکن است درآمد قابل توجهی داشته باشد، آمریکا میخواهد مطمئن شود که سرمایهگذاری آرکتیک، قادر به حیات نیست.
مقامات کاخ سفید در هدف قرار دادن این تاسیسات که تحت مالکیت مشترک دولت ژاپن، شرکتهای نفتی چینی و شرکت توتال انرژی فرانسه است، دلایل خوبی دارند. هر چند این اقدام، مطمئنا موجب ناراحتی متحدان مهم آمریکا میشود اما مسدود کردن «آرکتیک الانجی۲»، به مسکو ضربه میزند و در عین حال، پیامدهای محدودی در بازارهای جهانی گاز طبیعی دارد. مهمتر از آن برای بایدن که به زمان انتخابات ریاست جمهوری نزدیک میشود، این است که پیامد چنین اقدامی برای مصرف کنندگان آمریکایی، مهار شده است.
کشتیهای سفارشی به گِل نشستند
همچنین مزایای دیگری برای واشنگتن وجود دارد. تجارت الانجی، مستلزم کشتیهای خاص گران قیمتی است که میتوانند با دادههای ماهوارهای رصد شوند و ایجاد یک ناوگان جایگزین را غیرممکن میکند. در حالی که اکنون حدود ۷۵۰۰ نفتکش در اندازههای مختلف وجود دارد، صنعت الانجی، حدود ۷۰۰ کشتی دارد.
همچنین این حقیقت وجود دارد که «آرکتیک الانجی۲» نیاز به نوع خاصی کشتی دارد که بتواند از یخها عبور کند. ۲۱ کشتی یخ شکن برای این تاسیسات سفارش داده شده که شامل کشتیهای متعلق به شرکت هانوا اوشن و میتسویی کره جنوبی است.
این کشتیها اکنون به دنبال مالک جدید هستند. البته روسیه میتواند ظرفیت خود را بیاورد و کشتیهای الانجی در کشتی سازی زوزدا ساخته میشوند اما حتی ساخت این کشتیها هم به دلیل تحریمها به تاخیر افتاده است.
تان گوستافسون، استاد دانشگاه جورج تاون که توسعه سوخت فسیلی روسیه را به مدت دههها زیر نظر داشته است، میگوید: بزرگترین محدودیت برای توسعه «آرکتیک الانجی۲»، موجود بودن کشتیهای تخصصی حمل سوخت است. این یک نقطه ضعف در استراتژی کلی روسیه است. چشم انداز بلندمدت، با این واقعیت مبهم شده است که هدف اولیه یعنی توسعه تجارت الانجی به شرق آسیا از طریق مسیر دریای شمال، در حال حاضر امکان پذیر نیست.
روسیه با داشتن حدود ۲۰ درصد از ذخایر قطعی، بزرگترین ذخایر گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد، اما همچنان باید آن را به درآمد تبدیل کند. خطوط لوله جدید با سرعت کافی برای تغییر مسیر فروش ساخته نمیشوند و تنها الانجی باقی میماند که خود پوتین آن را به عنوان آینده سوخت معرفی کرده است.
کرملین میگوید میخواهد تا سال ۲۰۳۰، بیش از ۱۰۰ میلیون تن الانجی در سال صادر کند که در مقایسه با ۳۱ میلیون تن صادرات در سال گذشته با یا بدون تحریم، بالاتر است.
چالش توسعه فناوریها و تجهیزات بومی
«آرکتیک الانجی۲»، اولین پروژهای نیست که با محدودیت مواجه میشود و محدودیتهای مربوط به انتقال فناوری و تجهیزات اکتشاف هیدروکربن در سال ۲۰۱۴ باعث ایجاد برخی جایگزینهای بومی شده است.
با این حال، با انباشته شدن تحریمها و کندی روند توسعه فناوری بومی، حتی دولت روسیه نیز به گستردگی این چالش اذعان دارد. آمار منتشره در یک سند وزارت اقتصاد روسیه که اوایل سال جاری منتشر شد و توسط بلومبرگ مشاهده شد، نشان میدهد تحت یک سناریوی محافظهکارانه، تولید در واقع ممکن است تا سال ۲۰۲۷ با رکود مواجه شود و «آرکتیک الانجی۲» ممکن است به سرعت افزایش تولید نداشته باشد.
هیچ یک از معاملهگران و تحلیلگران در نظرسنجی بلومبرگ، انتظار نداشتند این تاسیسات که تنها ساخت یکی از سه واحد تولیدی را به پایان رسانده و آغاز کرده است، تا زمانی که تحریمها همچنان پابرجا هستند، به ظرفیت کامل برسد.
شرکت نواتک که اداره این تاسیسات را برعهده دارد، به کار خود ادامه میدهد. لئونید میکلسون، موسس این شرکت که چهارمین فرد ثروتمند روسیه و متحد نزدیک پوتین است، سال گذشته موفق به تکمیل ساخت اولین مرحله از پروژه آرکتیک الانجی ۲ شد که برخلاف انتظارات صنعت از متوقف شدن توسعه این پروژه به دلیل فقدان فناوری لازم بود. زنجیرههای تامین جدیدی پس از خروج شرکتهای غربی ساخته شدند و قطعات و تجهیزات از چین آورده شدند.
میخلسون در شانزدهم مجمع اقتصادی اوراسیا ورونا در نوامبر، اندکی پس از تحریم این پروژه، گفت: این واقعیت که ما هدف تحریمها قرار گرفتهایم، نشانه آن است که آنها چگونه صلاحیتهای ما را ارزیابی میکنند.
اما اکنون او باید با خروج احتمالی شرکای خارجی بیشتر به دلیل تشدید محدودیتها مواجه شده و مشتری پیدا کند.
به گفته منابع آگاه، نواتک، افرادی را در چین استخدام کرده تا کسب و کار خود را تقویت کند و مقاماتی را در فوریه به هند فرستاد. اما هنوز هیچ قراردادی منعقد نشده است.
بر اساس گزارش بلومبرگ، منابع آگاه میگویند آزمون بعدی در تابستان خواهد آمد که نواتک قصد دارد نخستین محموله الانجی را از پروژه آرکتیک الانجی ۲ صادر کند.